Çocuğumuzu nasıl disipline edebiliriz? Disiplin nedir? Nasıl uygulanmalıdır?

✖️Sıkı bir disiplin içinde büyütmezsen tepene çıkarlar

✖️Bir gün fire ver, bak bakalım seni dinliyorlar mı?

gibi sözlere tanık olmuşuzdur hepimiz. Gerçekten de söylenenler doğru mu? Disiplinler katı kurallarla mı desteklenmeli?

Toplumumuz, disiplini, yaptırım ve ceza olarak algılar. Oysaki disiplin, öğrenen kimse anlamındadır. Şöyle bir tanım yerinde olacaktır disiplin için; Mevcut yaşamın tadını kaçırmadan, kontrollü, devamlı, tutarlı, dramsız, iç kontrol ile takip edilmesi gereken eğitim, öğretim sürecidir. Disipline olan öğrenci, çocuk, mahkûm veya ceza alan kimse değildir, talimatlarla öğrenen kişidir. Cezalandırma, kısa vadede bir davranışı sonlandırabilir fakat eğitim bir ömür süren beceriler sunar insana. Sağlanmak istenen düzen güç kavgasına, o evde kimin sözünün geçtiğinin ispatına dönüşürse orada uygulanan şey disiplin değil korkuyla sağlanan yaptırımlar olur. Gerçek disiplin sevgi ile aşılanır. Gerçek disiplin, öğretme, yetenek kazandırma ve bu şekilde sevgi oluşturmaktır.

Okullarda öğrencilerin uyması için yazılı kurallar vardır fakat evde yazılı kurallar yoktur. Çocuk bu kuralları yaşayarak öğrenir. Örneğin çocuk, kırılacak eşyayı ellediğinde anne eline vurur, sıcak olan bir şeye dokunduğunda ‘cızzzz’ der, tv izlerken bir anda uyuması için uyarılır karşı çıktığında ise azarlanır olay büyümüş olur. Çocuğa önceden bildirilmemiş kuralların çocuk tarafından yapılması beklenir yapılmayınca da suçlanan taraf çocuklar olur. Ama şunu unutmayın ki sizin açınızdan çok basit uygulanabilir rutinden çocuğun haberi olmayabilir. Bu yüzden ebeveynin, çocuğu azarlamadan önce çocuk tarafından yapılması istenen davranışın neden ve nasıl yapması gerektiğiyle ilgili mantıklı açıklamalar yapması gerekir. Bu sayede sorunları büyük oranda azaltmış oluruz. Sizce de söylemeden beklemek, yapılmadı diye kızmak çocuğa yapılan büyük bir haksızlık değil midir?

Disiplin Nasıl Uygulanmalı, Nasıl Uygulanmamalı?

✖️Dış Kontrollü Disiplin

Sözel olumsuz disiplin yöntemleri; kızma, bağırma, tehdit etme, hor görme gibi yöntemler kısa süreli çözüm sağladığı gibi çocuğun bu tepkilere bağışıklık geliştirip aldırmamasına sebep olur.

Fiziksel disiplin yöntemleri, fiziksel şiddet(kaba etine, ellerine vurmak, çimdiklemek) etkisini hızlı gösterip çocuğu korkuttuğundan kimi ebeveynler bu disiplin yöntemini sıkça kullanır. Oysa bu durumda çocuk yaptığı olumsuz davranışı anlamak, düşünmek, düzeltmek gibi eylemlerden mahrum bırakılmış olur. O an çocuğun düşündüğü şey, kendi olumsuz davranışı değil, yediği dayağın onda uyandırdığı duygulardır. Bunun sonucu çocuk ailesine karşı öfke kızgınlık besleyecek ve onlara karşı koyamadığından onları kızdırmak için çeşitli davranışlarda bulunacaktır. Çocuk sosyal hayatta, karşısına çıkan sorunları ailesinden gördüğü gibi şiddetle halletmeyi öğrenecektir. Çocuk eğitimi ve disiplininde dayağın yeri yoktur. Dış kontrollü disiplin yanlış bir yöntemdir.

✔️İç Kontrollü Disiplin

Kişinin bazı kuralları benimseyerek dış uyarılara gerek kalmadan bu kurallara uymasıdır. Kişinin kendi davranışlarını kontrol edip dürtülerine karşı koyabilmesidir. Bunun için anne babaların desteğine ihtiyacımız vardır. Çocuklar bunu tek başlarına başaramazlar. Anne baba çocuğun yaşını, yapısını ve özel durumlarını göz önüne alarak yapılması istenen kuralları çocuğa nedenleriyle izah etmelidir.

Herkes gibi çocuklarında kurallara ihtiyacı vardır. Disiplinsiz, kuralsız bir ortam çocukta güvensizlik hissi oluşturur. Kuralların varlığı onları güvende hissettirir. Yani kurallar elbetteki olacak. Kuralların uygulanması için gereken ilk şey beklentileri açıklamak daha sonra davranışı pekiştirmek için olumlu davranışı desteklemektir. Ebeveynlerin olumsuz davranışa kilitlenip olumluyu görmemeleri, çocukta olumsuz etkiler oluşturacağı gibi çocuğun bir süre sonra söz dinlemez, isyan eden, hevesini yitiren, kendine güvensiz birey olmasına sebep olacaktır. Olumlu davranışları takdir edilen çocukların ise daha hevesli ve söz dinler bireyler olduğu da unutulmamalıdır. Olumlu davranışı takdir edin, yaptırım uygulamayın özdenetim aşılayın.