Mahremiyet Eğitimi Nedir, Ne Zaman ve Nasıl Verilmelidir?

Mahremiyet eğitimi: çocuğun dinsel, ahlaksal, ekinsel açıdan sağlıklı cinsel ve duygusal öz kimlik geliştirme eğitimidir. Mahremiyetin konu alanı sadece cinsellikle açıklanamaz. Mahremiyet: gizlilik, kişisel gizlilik, kişisel(özel) alan dokunulmazlığı, özel hayatın dokunulmazlığı gibi konuları inceler. Mahremiyet eğitimi, gizli olanı koruyabilme, duygularını yönetebilme, sınırları bilip onu kendisi ve başkası açısından koruyabilmeyi içeren geniş kapsamlı bir eğitimdir. Verilecek mahremiyet eğitimi, çocukların gelişim sürecinde olumlu nitelikler kazanmalarını ve bazı olumsuz durumlarda bilinçli, duyarlı olmalarını sağlar.

Mahremiyet eğitimi çocuklara küçük yaşlarda verilmelidir. Korumasız, saf ve bilgilendirmemiş şekilde yetişen çocuk her türlü istismara açık hale gelecektir. Çocuk öncelikle kendisi açısından özel olanın, korunması gerekenin farkına varır ve bu farkındalıkla başkasının özelinin de korunması gerektiğini algılar. Kendi özelini korumayı öğrenememiş çocuğa başkasının özelini korumayı öğretmek kalıcı sonuçlar vermeyecektir. Aile bu noktada bilinçli olmalı ve gerekli araştırmayı yapmış olmalıdır. Aile hassasiyet ve devamlılıkla gerek plansız doğal öğrenme ortamı içerisinde gerekse planlı bir şekilde bu bilgileri çocuğa aktarmalıdır.

Mahremiyet Eğitimi Ne Zaman Ve Nasıl Verilmelidir?

* Küçük yaşlarda çocuklar, soyut hatta çoğu zaman somut ifadelerden anlamayacaktır. Bu noktada anne çocuğa bu eğitimi verirken bunu yaşamın her alanında hissettirmeli, gizliliğin önemli olduğu mesajını çocuğa vermelidir. Bunu şöyle yapmalıdır: Çocuk başkalarının yanında emzirilmemeli, çocuğun bezi başkalarının yanında değişmemeli(tuvalet eğitiminde de kolaylık olması için her seferinde siz ve çocuk tuvalette değiştirebilirsiniz), çocuğun kıyafetleri herkesin içinde değiştirilmemelidir.

* Çocuğunuzu severken acıtıcı, sert olmamaya özen gösterin. Çocuğu sert öpmek, ısırmak, çocuğa sevgi gösterir gibi vurmak, “kendi bedenim” bilincine zarar verir.

* Çocuğun özel bölgeleri, sevgi objesi olarak çocuğa yansıtılmamalıdır. Çocuğun, özel bölgelerinin öpülüp, sevilmesi çocukta bu durumu normalleştirecektir. Çocuk bu şekilde başkalarını da sevip kendisi sevildiğinde de şaka olduğunu düşünecektir. Çocuk bu durumda kötü niyetli kişilerden korunma konusunda etkisiz kalabilecektir.

* Mahremiyet eğitimi, 3-4 yaşında davranışsal olarak; vücudunu tanımaya başladığı 4 yaşından sonra ise bedeni koruma ve duygularını kontrol edebilme olarak verilmelidir. Bu eğitim, anne baba ve okuldaki eğitimciler tarafından verilmelidir.

* Tuvalet eğitimine başladığınız dönemde genital bölgelere olan temas azaltılmalı genital bölgenin temizliği ilk zamanlar göz kısılarak yapılmalı daha sonra çocuk bunu öğrendiğinde mümkün olduğunca kendi temizlemelidir. Çocuğun tuvaleti bittikten sonra ebeveyn ya da öğretmen tuvalete girse bile “bak sana bakmıyorum kafamı çevirdim demeli” gözler hafif kısılarak temizliğe destek verilmelidir. Tuvalet eğitimi tamamlanıp, annenin desteğine ilgi azaldıktan sonra çocuk tuvalete tek girip kapıyı kapatmalıdır. Tuvaletin özel bir yer olduğunu ve tuvalette olan kişiyi kimsenin görmemesi gerektiğini çocuk bilmelidir.

* 4 yaşından sonra çocuğu iç çamaşırıyla yıkamak, gizliliğin önemini anlatan, gösteren bir diğer önemli harekettir. Genital bölge temizlenecekken, iç çamaşırı çıkartılıp gözler kısık şekilde dikkatlice temizlenmelidir. 7 yaşından sonra çocukların kendi mahrem alanlarını kendilerinin temizlemesi sorumluluk ve mahremiyet duygusunu geliştirecektir. Aynı zamanda anne-baba, çocukla banyoda çıplak olmamalı beraber banyo yapmamalıdır.

* Çocuğun kıyafetlerini ve kendi kıyafetlerinizi değiştirirken birbirinize bakmayın. Çocuk giyinirken “Arkamı dönüyorum, bakmıyorum” diyerek daha sonra bitince “Atletini giy bakıyorum” diyerek bedeninin özel olduğu ve kimsenin bakmaması gerektiği mesajını verin. Aynı zamanda ebeveyn, çocuğun odasına kapıyı çalarak girmeli ve çocuğunda böyle girmesi için rol model olup, bilgi vermelidir. Ebeveyn kapıyı çalmadan girip çocuğu çıplak gördüğünde özür dileyip kapıyı kapatmalıdır. Bu durumda çocuk, kişiliğine saygı duyulduğunu görür ve rahatsız olduğu durumlarda itiraz etme hakkını kendisinde hisseder.

* Çocuk çıplak olarak evde dolaşmamalıdır. 4 yaşından itibaren çocuk çıplak olarak evde bulunmamalıdır. Çocuğun, kendisini başkalarının yanında çıplak olarak görmeye alışkın olmaması, elbiselerinin başkaları tarafından çıkartıldığı durumda ciddi rahatsızlık duymasını sağlar.

* 2 yaşında, yavaş yavaş çocuğa bedenini ve bu bölgelerin gizlenmesi gerektiği anlatılmalıdır. Bir erkek, bir kız bebekle özel vücut parçalarını gösterebilirsiniz. Daha sonra çocuğun bebek üzerinde ve kendi üzerinde özel vücut parçalarını göstermesini isteyebilirsiniz. “Bu bölgeler bizim özel bölgelerimiz yani senden başka kimse bakmamalı, dokunmamalı, açmamalıdır. Bu bölgelerimizi kimseye göstermemek için onları kapatan kıyafetler giyeriz. Sadece gerekli durumlarda Anne, baba, doktorlar dışında kimse dokunamaz” bilgisi çocuğa verilmeli ve buna kendiside dikkat etmelidir. Birisi dokunduğu takdirde anne, baba ya da öğretmenine söylemesi gerektiği bilgisi çocuğa verilmelidir. Çocuk bu durumda anne babanın tepkisinden korkmamalı ve anne baba her durumda güvenilen, danışılan kişi olmalıdır.

* Özel bölgelerin özelliği anlatılırken çocuk korkutulmamalı, günah, yasak, ayıp sözcükleri yerine özel sözcüğünü kullanılmalıdır.

* Sanal platformlarda(Televizyon, telefon, tablet) bir şey izlerken birbirine şaka yoluyla da olsa dokunan birini gördüğünüzde ebeveyn olarak sesli bir şekilde “İnsanların özel yerlerine dokunmak hiç hoş bir davranış değildir” benzeri açıklama yapılmalıdır. Çocuklar, genelde anne babaların kendilerine verdiği tepkilerdense başkasına verdiği tepkilerden daha kolay ders çıkarırlar.

* Çocuk 1.5-2 yaşından itibaren anne babanın odasından ayrılmalıdır. Anne babanın mahremiyet alanının korunması için mümkün olduğunca oda ayırma yaşının çok ileriye taşınmaması önemlidir. İlkokul dönemiyle birlikte ise erkek ve kız çocuğun odası ayrılmalıdır. Beraber bulundukları alanda kıyafet değiştirirken, yatarken birbirilerinin özel alanlarını ihlal edebilirler.

Unutmayınız ki, ihmal edilen her çocuk başkalarının istismarına uğramaya ve uğradığında sessiz kalmaya aday bir çocuktur. İhmal edilen, korkutulan, baskı gören çocuk, başkasının edilgeni haline gelerek korku, endişe ve kabullenmişlik içinde destek beklemeden sessiz kalacaktır. Her durumda arkasında olunan destek gören çocuk ise haklarını bilerek çekinmeden, korkmadan, utanmadan ailesinden destek isteyecektir.